Te hāpai a ngā whānau Māori i te whānau ora

Published 8 November 2018

He tino nui rawa te kitea o ngā tamariki Māori i waenga i ngā tamariki o Aotearoa i noho i raro i te maru o te kāwanatanga mai i rā anō i ngā tau whakamutunga o te 1970. He nui te pā mai o ngā whakataunga kāwanatanga ki ngā whānau Māori, he tango mana me te aupēhi, ā, i ahu mai ēnei āhuatanga i ngā kaupapahere toko i te ora e whakahē ana i te āhua o te whānau Māori e rerekē nei ki te āhua o te whānau Pākehā. Kua kitea e ngā hītori ā-motu o te rau tau rua tekau te pōhara o te Māori, ngā tūkinotanga me te pakarutanga o te mana o te iwi nā ngā kaupapa whakapākehā i te iwi Māori. Heoi, kei te ngaro ngā wheako o ngā whānau Māori mai i ēnei kōrero i te nuinga o te wā.

I roto i tēnei kaupapa Pūtea a Marsden, ka hōpara a Tākuta Aroha Harris o Te Whare Wānanga o Tāmaki Makaurau rāua ko Tākuta Melissa Williams i te āhua o te ū a te Māori ki ōna wawata mō te whānau ora me te whakauru atu – te ātete rānei – ki te toko i te ora a te kāwanatanga.  Ka arotahi rāua ki ngā kōrero a ngā wāhine, tamariki me ō rātau whānau i pākia e ngā kaupapahere toko i te ora mō te Māori. Ka whakakotahitia e te rōpū ngā kōrero ā-waha a ngā whānau me ngā rangahau kōrero mō ngā nēhi Māori me ngā kaiwhakatikatika toko i te ora hei tukituki i ngā whakapae he pārurenga koretake te Māori, i uaua rānei te whakaae atu ki ngā ratonga kāwanatanga.

Ka whakauru atu te kaupapa ki ngā māharahara o ēnei rā mō te rawa kore, mauheretanga, me te hauora me te oranga o te whānau. Ko te tūmanako ka tūhuratia ngā tauira pai o te kakama o ngā hapori Māori, te pakari me te auaha ahakoa ngā pēhitanga oha-pori o tēnei rau tau.