Explore as a

Share our content

Te whakataruna e tautokohia ai te whanaketanga o te kounga o te wai Māori me te tauhekenga o te haurehu kati mahana

A river runs through pasture and forest. Vertical strips are overlaid on the sky that represnt global temperatures through time and grade from predominantly blue (3/4) to predominantly red (1/4).

Warming stripes overlaid on the sky show average global temperatures through time (image: Kendon Bell)

> English

E āta whiriwhiri ana te kaupapa rangahau i ngā wero e pāngia ana e te rāngai matua o Aotearoa, pēnei i ngā kaipupuri whenua Māori, e aro ana ki te whakaitinga o te whakaparu wai, te whakaheke i te haurehu kati mahana, te urutau ki te āhurangi hurihuri, me te urutau hoki ki ngā panonitanga o te mākete, ā, ka mau tonu ko te whakapūmau pūtea. Kei te whakawhanake te kaupapa i tētahi tauira mō te rāngai matua hei āwhina i ngā kaiuru me ngā kaituhi kaupapa here kia whakatere i ēnei wero e whakatutukihia ai ngā whāinga ā-taiao me ngā whāinga ā-ohanga. E whaiwhai ana te kaupapa rangahau nei i ngā mahi o mua, ā, ko tāna he whakapai ake i tētahi tauira whakataruna, mā te tāpiri atu i ētahi āhuatanga hou kua whakahāngaitia ki te whakaputa i ngā tātaritanga ka whai hua ki ngā kaituhi kaupapa here me ngā kaipupuri whenua, tae atu ki te Māori. Ko tētahi whāinga nui, ko te tirotiro ki te pānga o te āhuarangi hurihuri ki te monihua o te whenua, ka whakamahia ngā taunakitanga ā-oro pūtaiao me ngā tirohanga ā-rohe. Kei te ngana anō hoki te kaupapa ki te ako i ngā paearu tukanga me ngā paearu whakatairanga, ka whakamātauhia te pānga o te mōhio kore ki te utu ki tā te kaipāmu whakatau kōwhiringa, ā, ka whakamahia he whakamarohi mokowā mō te whakapainga i te kounga o te wai. Ko tētahi whāinga motuhake ko te mārama ki ngā whanonga rerekē i waenga i ngā kaipāmu Māori me ētahi atu, e hua ake nei i ngā uara rerekē me ngā whakaritenga torowhare. Kei te aro te kaupapa kia whakamōmona i te tauira e pai ake ai ana mahi mā ngā kaipupuri whenua Māori, me te aha, e whakatairanga ana i te kounga o te wai kua pai ake me ngā putanga ahumoni. Waihoki, e whakapae ana ka tino takoha te rangahau nei ki te whānuitanga o te tauira whakamahinga whenua, mā te whakatika i ngā herenga o ngā tauira kuputuhi raraunga, te whakatairanga tūmatanui, ngā tauira whakaroa.