Explore as a

Share our content

Ka rangahau te taiwhanga waka i ngā puia i roto i Te Ahi Tipua o Te Moananui-a-Kiwa

A drone’s-eye view of the team sampling gases at the sulfur-rich fumarole field of Lastarria Volcano, Chile (Photo: Trail By Fire)

Ko Tākuta Ian Schipper o Te Whare Wānanga o Te Ūpoko o Te Ika a Māui rāua ko Tākura Yves Moussallam o te Institut de Recherche pour le Développement ngā kaiārahi i tētahi rōpū ā-ao ki te rapu māramatanga mō ngā pānga o ngā tukunga haurehu puia. Hei whakatutuki i tēnei, ka whakamātauria e rātau ētahi o ngā puia tino arakore nei - mā runga waka.

Published 8 November 2018

Puta mai ai i ngā puia hohe katoa ngā haurehu. He tino hira ēnei tukunga ki ngā whakahaere me te āhua o ngā pahūtanga, me te aha he pānga nui ki te āhuarangi. He wāhanga nui tō ngā puia o Merenīhia nō te wāhanga hohe o te Ahi Tipua o Te Moananui-a-Kiwa, he wāhi tipua e pā mai ai ngā rū me ngā pahū maha. E tohu ana ngā amiorangi he hautoru o ngā haurehu puia katoa o te ao kei te ahu mai i ngā puia o Merenīhia. Engari, ko ngā tīpakonga onāianei kei te tītaha kē atu ki ngā puia e taea māmātia ana i ngā whenua taepū. Ka whāiti i tēnei tītahatanga tō tātau mōhio ki ngā taumata me ngā pānga taiao o ngā tukunga haurehu puia. 

Kua whakawhiwhia a Tākuta Ian Schipper o Te Whare Wānanga o Te Ūpoko o Te Ika a Māui me Tākuta Yves Moussallam o te Institut de Recherche pour le Développement, Wīwī, ki tētahi takuhe Pūtea a Marsden hei whakamātau i ngā tukunga haurehu mai i ngā puia whenua me raro i te moana o Pāpua Nūkini, Ngā Moutere Horomona me Whanuatu. I te taha o ngā rōpū whakatere moana Māori me Merenīhia, ka hangaia he waka mātakitaki puia i Merenīhia mā te whakamahi i ngā waka onāianei. Mai i tēnei "taiwhanga waka" ka whakamahia e te rōpū ngā matatopa me ngā waka ruku hei kohikohi tīpakonga mai i ngā puia raro moana me te tuku kitenga mō te āhua o te tuku a ngā puia i ngā haurehu. Ka whakamātauhia tēnei āhuatanga tuatahi o te ao ki Whakaari mā te whakamahi i te waka hourua a Ngahiraka Mai Tawhiti, ā, ka pōhiritia ngā taiohi Māori me ngā hapori ki te whakauru mai ki ngā tāhoputanga kitenga. 

 

Schipper 3 2021

Dr Ian Schipper sampling gases at the sulfur-rich fumarole field of Lastarria Volcano, Chile (Photo: Trail By Fire)

Mā te whakakotahi mai i ngā hangarau hou me ngā mōhiotanga tuku iho, ka tino ū a Tākuta Schipper rāua Tākuta Moussallm i te whakaaro, mō ngā iwi katoa o Te Moananui-a-Kiwa, ngā mōrearea puia me ngā pānga ki te āhuarangi, 'He waka eke noa'. Ka āwhina ēnei mahi ki te tautuhi i ngā puia mōrearea pea i Merenīhia, ā, ko te maha o ēnei kāore i te tirotirohia. Nā ēnei kitenga ka nui atu tō tātau mōhio ki ngā pānga taiao o ngā haurehu me te āwhina ki te hanga i ngā tauira pai ake o tō tātau āhuarangi hurihuri o te ao.