Explore as a

Share our content

Te whakaarahia anō te rā kaihau! E whakaora anō i ngā mōhiotanga ahurea mā te tātari i Te Rā

Harakeke fibres viewed under polarised light

Ka rangahau a Tākuta Catherine Smith o Te Whare o Otago, a Ms Donna Cambell o Te Whare Wānanga o Waikato me Mrs Rānui Ngārimu i te kōmaru Māori whakamutunga kei te toe. Ka whakakotahitia ngā mōhiotanga whatu Māori me te tautuhinga papanga auaha hei tuku tirohanga ki tēnei āhuatanga ahurei me ngā rerenga i tae mai ai ngā tāngata tuatahi ki Aotearoa

Published 2 November 2017

CampbellSmithNgarimuCombinedforweb

Ranui Ngarimu at the Museum of Archaeology and Anthropology (left), Dr Catherine Smith (middle), Donna Campbell at the British Museum

He wāhanga nui tō te whakatere moana ki te hītori o tō tātau motu, heoi he iti noa ngā kōrero mō ngā kōmaru Māori tuku iho i kawe mai i ngā tāngata tuatahi ki Aotearoa. Ko Te Rā te kōmaru Māori kei te toe e mōhiotia ana. E ai ki te kōrero he mea riro i a Kāpene Kuki, ā, kāore anō kia tino kitea e te iwi whānui i te mea e rokirokitia ana i te Whare Taonga o Piritana i Rānana. He whakaaturanga kikokiko a Te Rā o ngā tikanga rerenga tuku iho me ngā pūkenga whakaterenga, ā, he tautoko i tō tātau mōhio ki te hiranga tuku iho, ahurea hoki. Heoi, kāore anō kia āta rangahautia te hanganga o te kōmaru.

Mā tētahi takuhe Pūtea Marsden hou, ko te mahi a tētahi rōpū tohunga pūtaiao pūkenga-maha, kaiwhatu, tohunga toi hoki e ārahina e Tākuta Catherine Smith o Te Whare Wānanga o Otāgo, Ms Donna Cambell o Te Whare o Waikato me Mrs Rānui Ngārimu ka āta tirotiro i te kōmaru mā ngā hangarau auaha me ngā tikanga tūturu. Mā ngā pekanga mātauranga maha hei tātari i ngā huruhuru, tipu me ngā kiri i whakamahia hei waihanga kōmaru (karu whakarahi tūrama whakapitorua, pītauira, karu whakarahi tūrama), tae atu ki ngā atahanga hou rawa me ngā hangarau whakatauira (whakaahua mahere rūri, Atahanga Hurihanga Whakaatatanga, Akiakitanga Kūtere ā-Rorohiko), ka whai tirohanga hou ki te ahunga mai me te mahi a te kōmaru I te taua wā anō, ka tuhia, ka tāruatia anō e ngā kaiwhatu tūturu me ngā tohunga toi te hanganga whatu o Te Rā, e whakaora nei i ngā tikanga ahurea me te tūhura anō i ngā utauta me ngā hangarau Māori i roto i ngā mahi.

He kaupapa mahi tahi ahurei tēnei i waenga i te Mātauranga Māori me te pūtaiao Tauiwi, ā, ka whakaputa mōhiotanga ā-ahurea hou, ā-pūtaiao, ā-hītori hoki o te rerenga Māori. Ko te whakarite a ngā kairangahau kia tuaritia ēnei kitenga hei tūhono i te iwi o Aotearoa ki ngā kōrero o tētahi haerenga whakaharahara i tae mai ai he iwi ki te whenua huna whakamutunga o te ao katoa, a Aotearoa.